ابن بطوطه، در سال ۷۳۴ هجری قمری، به مشهد سفر کرده و در سفرنامه‌اش چنین نوشته است: «مشهد امام رضا(ع) قبه بزرگی دارد و قبر امام(ع) در داخل زاویه‌ای است که مدرسه و مسجدی در کنار آن وجود دارد و این عمارت‌ها همه با سبکی بسیار زیبا و ملیح ساخته شده و دیوارهای آن کاشی است… آستان در قبه هم از نقره است و پرده ابریشم زردوزی شده‌ای از در آویخته شده…»

با گذشت چند صد سال از آن زمان تاکنون و توسعه روز افزون این بارگاه منور، برمسیرهای ورودی آن نیز افزوده شده؛ به طوری که، امروز حرم مطهر رضوی ۱۷ وادی و مدخل ورودی دارد.

نزدیک به یازده سال است که در مبادی ورودی حرم رضوی عهده‌دار راهنمای زائران است. وی در خصوص مبادی ورودی به بارگاه رضوی می‌گوید: اگر بخواهیم راه‌های اصلی و هم‌سطح خیابان‌های اطراف را بشماریم ۱۱ یا ۱۷ مدخل و مسیر برای تشرف وجود دارد.

در ورودی شیخ طوسی که در سمت خیابان شیرازی یا همان بالا خیابان سابق قرار دارد، دو مدخل ورودی دیده می شود. از سمت خیابان طبرسی که پس از برگزاری مراسم تدفین شیخ طوسی از این مسیر، به این نام نهاده شده نیز دو مدخل ورودی را می‌بینید.

خیابان نواب صفوی که در گذشته به پایین خیابان نیز شهرت داشته و اکنون حر عاملی نامیده می‌شود، دارای دو مسیر ورودی است. باب الرضا(ع) و باب الجواد(ع) نیز هر یک دارای دو مسیر ورودی هستند که اولی در خیابان امام رضا(ع) واقع شده که در گذشته نیز از آن مسیر استفاده می‌شد و دیگری در خیابان خسروی‌نو قرار دارد.

جدیدترین راه ورودی که برای مشرف شدگان و زائران حضرت ایجاد شده است، مربوط به تنها ورودی صحن هدایت است که البته، این راه برای افرادی است که از بالا و خیابان‌های هم سطح به سمت حرم رضوی می‌آیند و یک راه ورودی دیگر نیز از همین سوی قرار دارد که مربوط به پارکینگ عمومی است.

در خصوص ورودی‌های قدیمی حرم رضوی می‌گوید: در زمان پهلوی اول که هنوز خیابان‌های مشهد آسفالت نشده و سنگ فرش بود، فقط چهارراه ورودی به حرم رضوی وجود داشت که یکی در فلکه آب، یکی در پایین خیابان، دیگری در بالاخیابان و بالاخره آخرین مسیر در محل بازارچه کفاش‌ها بود.

آن روزها هنوز روی رود یا همان نهر نادری را نپوشانده بودند و هنوز دورتادور حرم تبدیل به فضای سبز نشده بود، حتی در مدخل‌های ورودی گاهی مغازه‌ها و دکان‌های بازاری را هم می‌دیدیم، اما امروز چهره مرکز شهر عوض شده و تقریباً شکلی خاص و قانونمند به خود گرفته است.

منبع: آستان قدس